Soliq chegirmasi nima?
Soliq chegirmasi — bu ma’lum xarajatlar, masalan, ta’lim olish yoki uy-joy sotib olish uchun to‘langan daromad solig‘ining bir qismining qaytarib olinishi. Usbu soliqni, shuningdek, ish beruvchi orqali rasmiylashtirish va oylik summasining soliq solinadigan qismini kamaytirish mumkin.
Oliy ta’lim muassasasi, kollej va texnikumda o‘qish uchun to‘langan JShDSni faqat so‘nggi besh yil uchun qaytarib olish mumkin. 2025-yilda 2020-2024-yillar uchun chegirma olish uchun ariza topshirish imkoniyati bor. Agar ta’lim olish uchun kredit yoki qarz olgan bo‘lsangiz, siz ham soliq imtiyozidan foydalanish huquqiga egasiz, bunda JShDS qaytarilishini kredit bo‘yicha foizlardan ham olish mumkin.
Soliq chegirmasiga kim ega bo‘lishi mumkin?
Chegirma huquqi faqat rasmiy daromadidan soliq ushlab qolinadigan shaxslarda bor. Bu ko‘pincha mehnat shartnomasi asosidagi ish haqi hisoblanadi. Agar daromadingizdan JSHDS ushlab qolinmasa, soliqni qaytarib ololmaysiz. Chegirma faqat daromad solig‘i to‘langan summaga nisbatan amal qiladi.
O‘zini o‘zi band qilgan shaxslar JSHDS to‘lamaydilar va mehnat shartnomasi asosida ishlay olmaydilar, shuning uchun o‘zini o‘zi band qilishdan olingan daromadlardan ta’lim xarajatlariga chegirma olish mumkin emas. Lekin oxirgi besh yil ichida mehnat shartnomasi asosida ishlagan va ish haqingizdan daromad solig‘i ushlab qolingan bo‘lsa, o‘sha yillar uchun chegirma olishga ariza berishingiz mumkin.
Qonunga ko‘ra, o‘zingizning, farzandingizning yoki turmush o‘rtog‘ingizning ta’limi uchun to‘lov qilsangiz chegirma olishingiz mumkin. Turmush o'rtoq yoshi 26 gacha bo'lishi shart, undan ko'piga chegirma berilmaydu. Boshqa qarindoshlar, masalan, aka-uka, tog‘a yoki opa-singillar bu imtiyozdan foydalana olmaydilar.
Yillik ish haqingizdan o‘tkazilgan JShDS chegirma summasidan kam bo‘lsa, chegirmaning bir qismini oilaning boshqa a’zosi olishi mumkin. Masalan, o‘qish narxi — 10 mln so‘m, chegirma — 1,2 mln so‘m. Yillik ish haqingizdan JShDS — 1 mln so‘m. Siz bu summaga chegirma olishingiz va qolgan 200 000 so‘mni turmush o‘rtog‘ingiz yoki ota-onangizga rasmiylashtirishingiz mumkin.
Soliq qaytarilishini rasmiylashtirish uchun kerakli hujjatlar
Quyidagilarni tayyorlang:
- o‘qish shartnomasi nusxasi;
- pasport yoki ID-karta nusxasi;
- rasmiylashtirilgan bo‘lsa, ta’lim krediti olish uchun bank bilan tuzilgan shartnoma nusxasi;
- o‘qish uchun to‘lov yoki kreditni so‘ndirish to‘g‘risidagi kvitansiyalar nusxalari.
Agar chegirmani onlayn rasmiylashtirsangiz, uni skanerlang: nusxalarni arizaga ilova qilish kerak.
Soliq chegirmasi qanday rasmiylashtiriladi?
Tumaningizdagi soliq qo‘mitasi bo‘limiga yoki soliq.uz saytidagi shaxsiy kabinet orqali yoki Soliq mobil ilovasida ariza topshirishingiz lozim.
Saytda rasmiylashtirish bosqichlari:
- Oldindan elektron imzoni rasmiylashtiring.
- Soliq to‘lovchining shaxsiy kabinetida daromadlar to‘g‘risidagi deklaratsiyani to‘ldiring va soliq chegirmasini ham ko‘rsatib o‘ting. Soliq qo‘mitasida buni qanday amalga oshirish bo‘yicha batafsil video yo‘riqnoma mavjud
- Shaxsiy kabinetda "Jismoniy shaxslarga ortiqcha to‘langan soliq summalarini qaytarish" xizmatini tanlang. Maydonlarni to‘ldiring va "Yuborish" tugmasini bosing.
Pul arizada ko‘rsatib o‘tilgan bank kartasiga 15 kun ichida qaytarilishi kerak.
Arizani ilovada berayotgan bo‘lsangiz, bosqichlar quyidagicha:
- Soliq ilovasini yuklab oling va ro‘yxatdan o‘ting.
- "Shaxsiy xizmatlar" bo‘limida "Soliq imtiyozlarini qaytarish" bandini tanlang.
- Taklif qilingan maydonlarni to‘ldiring — ish joyingizni, daromadingizni va imtiyozlaringizni ko‘rsatib o‘ting.
Ish haqini olishda soliq chegirmasidan qanday foydalanish mumkin?
Agar siz o‘qish uchun maoshdan haq to‘lasangiz yoki buning uchun olingan kreditni to‘lasangiz, soliq chegirmasini ish beruvchining buxgalteriyasida rasmiylashtirishingiz mumkin. Ish haqingizning bir qismini kontrakt yoki o‘qish uchun kredit to‘loviga o‘tkazish uchun ariza yozing. Bu summadan daromad solig‘i ushlab qolinmaydi. Buxgalteriya o‘zi sizning soliq chegirmasi olayotganingiz haqidagi ma’lumotni soliq idorasiga yuboradi.
Arizadan tashqari, buxgalteriyaga quyidagilar kerak bo‘ladi:
- O‘qish haqidagi shartnoma nusxasi.
- Ta’lim kreditini olish uchun bank shartnomasi nusxasi.
Bu qanday hisoblanishiga misol:
- Maosh — 6 mln so‘m.
- Kredit bo‘yicha oylik to‘lov — 1 mln so‘m. Bu summadan daromad solig‘i ushlab qolinmaydi.
- Maosh qoldig‘i — 5 mln so‘m. Bu summadan 435 000 so‘m daromad solig‘i ushlab qolinadi, qo‘lga 4 565 000 so‘m olasiz.
Qancha pulni qaytarib olish mumkin: shaxsiy tajribam
Men 2022-yilda talaba bo‘ldim. Ikki yillik shartnoma asosida o‘qishim 14,9 million so‘mga tushdi. Summani bo‘lib-bo‘lib to‘ladim va to‘liq to‘lab bo‘lganimdan so‘ng, soliq idorasiga 12 foizini qaytarish uchun ariza topshirdim. Chegirma 1,7 million so‘mdan sal ko‘prog‘ini tashkil etdi.
Pul 15 ish kuni ichida qaytarilishi kerak edi, ammo men uni faqat ikki oydan keyin oldim. Soliq idorasida menga bunday kechikishni hududiy soliq organlariga pul kechikib qaytarilgani bilan izohlashdi
