Nikohdan keyin familiya almashtirish
Nikohga ariza topshirganingizda, sizdan familiyangizni o‘zgartirasizmi, deb so‘rashadi. Agar rozi bo‘lsangiz, nikohdan keyin sizga yangi familiya bilan guvohnoma beriladi. Bu ayollarga ham, erkaklarga ham tegishli — xohlaganlar xotinining familiyasini ham olishi mumkin.
Keyin esa, yangi familiyangiz bilan ID-karta va boshqa hujjatlarni almashtirish kerak.
O‘z xohish bilan ism/familiyani o‘zgartirish
Qonun bo‘yicha quyidagi holatlarda ism yoki familiya o‘zgartirishga ruxsat beriladi:
- familiya va ismning eshitilishi yoqimsiz bo‘lsa;
- ular milliy mansublikka mos kelmasa yoki milliy an’analarga zid bo‘lsa;
- nikohgacha bo‘lgan familiyangizni qaytarmoqchi bo‘lsangiz;
- oilani bitta familiya ostida birlashtirish niyatida bo‘lsangiz.
Ba’zi hollarda sud qarori asosida yoki nasl-nasab bilan bog’liq bo‘lmagan familiyani tanlash mumkin, lekin buni asoslash kerak bo‘ladi.
Qayerga murojaat qilish kerak?
Doimiy yashash joyingizdagi FHDYOga boring. Ular arizani IIV’ga yuborishadi va hujjatlar ikki oy ichida tekshiriladi.
Maslahat: Kamdan-kam hollarda jarayonni tezlashtirish mumkin: masalan, ilgari tekshiruvdan o‘tgan bo‘lsangiz yoki zudlik bilan xorijga chiqishingiz kerak bo‘lsa. Qarorni FHDYO va IIV o‘z ichki amaliyotiga ko‘ra yakka tartibda qabul qiladi. Yaxshisi, ariza topshirishdan oldin, sizning holatingizda jarayonni tezlashtirish mumkinmi — shuni aniqlang.
Otasining ismini o‘zgartirish
Bu, asosan otalik belgilanganda yoki ota ismini o‘zgartirganda qo’llaniladi. Ba’zan esa, "-ovich"/"-ovna" o‘rniga "o‘g‘li"/"qizi" yoki "-zoda" qo‘shmoqchi bo‘lsangiz — bu ham mumkin.
Qaysi hujjatlar kerak bo‘ladi?
Holatga qarab hujjatlar farq qiladi, lekin asosiysi::
- ID-karta yoki pasport;
- Tug‘ilganlik haqida guvohnoma;
- 3×4 rasm;
- Ro‘yxatdan o‘tgan manzilingiz haqidagi ma’lumotnoma.
Qo‘shimcha hujjatlar holatga qarab:
- Nikoh yoki ajralish haqida guvohnoma;
- Oila familiyasini olishda qarindoshlikni isbotlovchi hujjatlar;
- Ota ismini o‘zgartirishda ota-onaning nikoh guvohnomasi va otaning hujjatlari.
Bolaning ismini o‘zgartirish
Farzandingiz 16 yoshga to‘lgan bo‘lsa, u o‘zi ariza bera oladi. 10 yoshdan boshlab esa bolaning yozma roziligi olinadi. Ya’ni, bola nima bo‘layotganini tushunishi kerak.
FHDYOga ota-onaning har ikkisidan ariza talab qilinadi. Ajrashgan bo‘lsangiz, har ikki tomondan ruxsat kerak. Agar ota-onadan biri qarshi bo‘lsa, vaziyat vasiylik organi, murakkab hollarda esa sud tomonidan hal qilinadi.
Nechpul turadi?
- Kattalar uchun: 375 000 so‘m (1 BHM)
- Voyaga yetmaganlar uchun: 187 500 so‘m (0,5 BHM)
Bu to‘lov ism, familiya yoki otasining ismini o‘zgartirganda narx bir xil bo‘ladi. Ustiga ustak, ID-karta va boshqa hujjatlar uchun ham to‘lov bor.
Qaysi hujjatlarni almashtirish kerak?
ID-karta. Birinchi navbatda almashtirish kerak. Familiya, ism yoki otasining ismi o‘zgartirilganligi to‘g’risidagi ma’lumotnoma yoki FHDYO’dan nikoh tuzilganligi to‘g’risidagi guvohnoma olingandan so‘ng uch kun ichida pasport stoliga ariza yozish, eski pasport yoki ID-kartani, ma’lumotnoma, fotosurat hamda davlat boji to‘langanligi to‘g’risidagi kvitansiyani ilova qilish kerak. Yangi karta 375 000 so‘mga tushadi. Muddatni o‘tkazib yuborsangiz, yana tekshiruvdan o‘tishga to‘g’ri keladi. ID-karta bir ish kunida tayyor bo‘ladi.
ID-kartani olganingizdan so‘ng, barcha tizimlarda — soliq, bank, ish joyi — avtomatik yangilanadi. Soliq ilovasi yoki Yagona davlat xizmatlari portalidan o’zgarishlarni tekshirish mumkin.
Xorijga chiqish pasporti. Agar pasport eski familiyada bo‘lsa, u baribir amal qiladi. Lekin chet elda savollar tug‘ilishi mumkin, shuning uchun uni yangilab qo‘ygan yaxshi. Pasportni almashtirish uchun arizani Davlat xizmatlari markazida yoki istalgan pasport stolida topshirish mumkin — doimiy ro‘yxat bo‘yicha bo‘lishi shart emas. Faqat yangi ID-kartangiz bo‘lsa bas. To‘lov — BHM’ning 1 baravari, hozirda bu 375 000 so‘m. Pasport odatda 2–3 haftada tayyor bo‘ladi. Hujjat tayyor bo‘lishi haqida SMS keladi.
Haydovchilik guvohnomasi. Yangilash shart emas. Ammo agar manzilingizni o‘zgartirgan bo‘lsangiz, ishonchnoma qilmoqchi bo‘lsangiz yoki xorijga chiqmoqchi bo‘lsangiz, guvohnomani yangilab qo‘ygan yaxshi.
Guvohnoma YHXBB’da almashtiriladi, narxi — 0,5 BHM yoki 187 500 so‘m.
Diplom va shahodatnomalar. Yangilash majburiy bo‘lmasa-da, ayrim holatlarda foydasi tegadi — masalan, magistraturaga topshirishda. Narx har bir ta’lim muassasasida har xil.
Chet elda yashasangiz, familiyangizni qanday o‘zgartirasiz?
Bu uchun yashayotgan mamlakatingizdagi O‘zbekiston konsulligiga murojaat qilasiz. Tartibi deyarli o‘sha-o‘sha.
Voyaga yetmaganlar uchun ota-onaning yozma roziligi kerak.
Xizmatlar pullik — konsullikning o‘z narxlari bo‘yicha. Ba’zida hujjatlarni pochta orqali yuborish yoki notarial tasdiqlash kerak bo‘lishi mumkin — bu esa qo‘shimcha xarajat degani.
Rad javobi chiqsa, nima qilamiz?
Ba’zida ism yoki familiyani o‘zgartirishga ruxsat berilmaydi. Ko‘p hollarda sababi quyidagicha bo‘ladi:
- hujjatlar yetarli emas;
- keltirilgan sabablar ishonarsiz;
- IIV (Ichki ishlar vazirligi) salbiy fikr bildirgan.
Rad etish haqida sizga yozma tushuntirish beriladi. Agar bunga rozi bo‘lmasangiz, sudga murojaat qilish huquqingiz bor.
