Qachon e’tiroz qilish mumkin?
Jarimaga e’tiroz berish uchun asos bo‘lishi kerak — ya’ni qarorda xato yoki noaniqlik bo‘lishi kerak. Masalan:
Kamera xatolikka yo‘l qo‘ygan bo‘lsa. Rasmda mashina raqami yoki haydovchi ko‘rinmayapti, yoki voqea joyi noto‘g‘ri ko‘rsatilgan bo‘lsa, bu e’tiroz uchun asos bo‘ladi.
Protokolda noto‘g‘ri ma’lumot bo‘lsa. Inspektor holatni xato tasvirlagan bo‘lishi mumkin, yoki hatto voqeaning video yoki foto dalilini taqdim etmagan bo‘lishi mumkin.
To‘xtash mumkin bo‘lgan joyda mashinani qo‘ygan bo‘lsangiz va hatto to‘lovni ham qilgan bo‘lsangiz, lekin baribir noto‘g‘ri to‘xtash uchun jarima kelsa — bu ham e’tiroz berish uchun sabab.
Agar rulda o‘zingiz emas, boshqa birov bo‘lgan bo‘lsa. Va siz buni tasdiqlay olsangiz — masalan, haydovchi haqida guvohlik beradigan odamlar yoki dalillar bo‘lsa.
Agar qoidabuzarlik videoga olingan bo‘lsa, siz YXHBning ma’muriy bo‘limidan bu yozuvni so‘rab olishingiz mumkin. Bu sizga, umuman olganda, e’tiroz berishga arziydimi yo‘qmi — shuni tushunishga yordam beradi.
E’tiroz bildirishga qancha vaqt bor?
Jarima rasmiylashtirilgach, u ikki xil ko‘rinishda tayyorlanadi: qog‘ozda va elektron shaklda. Qog‘oz nusxasi uy manzilingizga yuboriladi, elektron variantini esa “Mening jarimalarim” ilovasida yoki davlat xizmatlari portalida ko‘rish mumkin.
E’tiroz bildirish uchun 10 kun vaqtingiz bor. Muhimi bu muddat qaror yozilgan kundan emas, aynan siz uni olgan kundan boshlab hisoblanadi. Masalan, agar xat 25-may kuni kelsa, e’tiroz bildirish uchun oxirgi kun — 4-iyun bo‘ladi.
Agar jarimani onlayn ko‘rgan bo‘lsangiz, muddat shundan boshlanadi. Ammo siz hali portaldan tekshirib ko‘rmagan bo‘lsangiz, hisobga qog‘ozdagi xat kelgan sana olinadi. Shuning uchun iloji boricha erta harakat qiling. Bu hech kimda savol tug‘ilmasligi uchun eng yaxshi yo‘l.
Agar belgilangan vaqtda ulgurmasangiz, tushkunlikka tushmang. Kech topshirilgan bo‘lsa ham, “muddatni tiklash” haqida ariza yozish mumkin. Bunda nima sababdan kech qolganingizni tushuntirasiz, va bunga asos bo‘ladigan hujjatlarni ilova qilasiz — samolyot chiptasi bo‘lishi mumkin, kasallik varaqasi yoki boshqa biror dalil.
Bu arizani shikoyatingiz bilan birga jarimani qayerdan olgan bo‘lsangiz — shu idoraga yuborasiz: YHXB, tuman ichki ishlar bo‘limi yoki ma’muriy ishlar bo‘yicha sudga. Ular hujjatlaringizni ko‘rib chiqishadi va muddatni tiklash yoki rad etish haqida qaror qilishadi. Agar tiklashga rozi bo‘lishsa — shikoyatingizni qabul qilishadi. Aks holda, jarimani 60 kun ichida to‘lash kerak.
Qaysi hujjatlar kerak?
Agar jarimaga e’tiroz bildirmoqchi bo‘lsangiz, hujjatlarni tayyorlashga tayyot turing. Eng asosiysi — siz bu qoidabuzarlikni qilmaganligingizni isbotlay olishingiz kerak.
Shu sababli shikoyatga pasport, haydovchilik guvohnomasi va avtomobil ro‘yxatdan o‘tganligini tasdiqlovchi hujjat nusxalarini qo‘shish zarur. Eng muhimi — qo‘lingizda dalil bo‘lishi. Masalan, foto yoki video yozuvlar, registratordagi ma’lumotlar, to‘lov cheklaringiz yoki guvohlarning ko‘rsatmalari. Agar hech qanday isbot yo‘q bo‘lsa, shikoyatni ko‘rib chiqishdan bosh tortishlari mumkin.
Agar shikoyatni onlayn yuborsangiz — fayllarni skan yoki suratga olib ilova qiling. Pochtada yuborsangiz — hujjatlarning oddiy nusxalarini tayyorlang, notarial tasdiq shart emas.
Agar o‘rningizga boshqa odam ariza topshirayotgan bo‘lsa, u odamga notarial ruxsatnoma (ishonchnoma) berish lozim. Bo‘lmasa, uning arizasi qabul qilinmaydi.
E’tiroz qanday yuboriladi?
Buning ikki yo‘li bor: onlayn yoki shaxsan olib borish (yoki pochta orqali).
Eng qulayi — onlayn topshirish. my.gov.uz saytidan kirib, “YPX jarimasiga e’tiroz” xizmatini ochasiz. U yerda sizdan jarima raqami, nima sababdan rozi emasligingiz va dalillar (foto, video, skan) so‘raladi. Arizani to‘ldirasiz, hujjatlarni yuklaysiz — va bo‘ldi. Javob shaxsiy kabinetingizga odatda 10 kun ichida keladi.
Oflayn — shaxsan yoki pochta orqali. Shikoyatni o‘zingiz olib borishingiz, pochta orqali yuborishingiz yoki boshqa odam orqali topshirishingiz mumkin.
- Arizada nima sababdan rozi emasligingizni yozing.
- Hujjatlar va dalillarning nusxalarini ilova qiling.
- Barchasini YHXB, IIB, qaror chiqargan sudga olib boring yoki pochta orqali yuboring.
Lekin e’tiroz rad etilishi ham mumkin, agar noto‘g‘ri raqam yozilgan bo‘lsa, biror hujjat yetishmasa yoki imzo bo‘lmasa. Shuning uchun yuborishdan oldin hammasini yana bir bor tekshirib chiqqaningiz yaxshi.
Agar rad etishsa, unda jarimani 30 kun ichida to‘lashingiz kerak bo‘ladi.
E’tirozni yubordingiz. Endi nima bo‘ladi?
Shikoyatni topshirgandan so‘ng, uni 10 kun ichida ko‘rib chiqishadi. Shu vaqt ichida hech qanday to‘lov qilish shart emas.
Agar e’tirozingizni asosli deb topsalar, jarima bekor qilinadi va siz hech nimaga to‘lamaysiz. Yaxshi tomoni: agar siz bu jarimani oldinroq to‘lab qo‘ygan bo‘lsangiz, pulni qaytarib olish mumkin. Buning uchun jarimani kim rasmiylashtirgan bo‘lsa — masalan, tumandagi bo‘limi yoki huquqbuzarliklarni avtomatik aniqlovchi markaz — o‘sha joyga to‘lov chekini ilova qilib ariza yozasiz. Ular bu ma’lumotni Moliya vazirligiga yuboradi, keyin esa 30 kun ichida pulingiz qaytariladi.
Agar shikoyat rad etilsa, jarimani baribir to‘lashga to‘g‘ri keladi. Buni 30 kun ichida qilish kerak. Qaror haqida xabar sizga pochta orqali, my.gov.uz shaxsiy kabinetida yoki "Mening jarimalarim" ilovasida paydo bo‘ladi. Yana-da ishonch hosil qilish uchun, YXHB’ning ishonch telefoniga qo‘ng‘iroq qiling — +998 (71) 254-22-16 — yoki ularning Toshkentdagi Mirobod tumanidagi bo‘limiga shaxsan boring.
Agar shikoyat rad etilsa, nima qilish mumkin?
Oldingizda ikkita yo‘l bor:
Yana bir bor urinib ko‘rish. Agar qarordan norozi bo‘lsangiz, taslim bo‘lmang. Birinchisiga tuman bo‘limiga murojaat qilgan bo‘lsangiz, endi IIBga (yuqoriroq tashkilotga) yozma tarzda shikoyat yuborishingiz mumkin. Yana bir variant — bu ishni sudga olib chiqish.
Lekin bunday holatda tajribali yurist bilan maslahatlashgan yaxshi. U sizga arizani to‘g‘ri yozishga yordam beradi va, eng muhimi, bu ishni sudda hal qilish arziydimi yo‘qmi, shuni aytadi.
Jarimani vaqtida to‘lash. Agar davom ettirishni istamasangiz yoki yurist bu bilan shug‘ullanishga arzimaydi desa — unda jarimani belgilangan 30 kun ichida to‘lab qo‘ying. Chunki bu muddat o‘tib ketsa, foiz (penya) qo‘shiladi. Eng yomoni — boshqa muammolar paydo bo‘lishi mumkin: avtomobilingizni vaqtincha olib qo‘yishlari, huquqlaringizni cheklashlari yoki hatto chet elga chiqishga to‘siq bo‘lishi mumkin.
Shuning uchun, nima qilishni aniqlab olganingizdan so‘ng, harakatga o‘ting. Ortiqcha asab va xarajatlardan saqlaning.
Jarimangiz bor-yo‘qligini qanday bilsa bo‘ladi?
Jarimalar ba'zida sizni ogohlantirmasdan turib rasmiylashtiriladi. Kamera qoidabuzarlikni qayd etadi, qaror chiqariladi, siz esa bundan bexabar qolishingiz mumkin. Shuning uchun jarimalarni vaqti-vaqti bilan o‘zingiz tekshirib turganingiz yaxshi, e’tiroz bildirish va to‘lash muddati o‘tib ketmasligi uchun.
Qayerdan tekshirish mumkin:
– my.gov.uz. “Avtotransport haqidagi ma’lumot” bo‘limida barcha jarimalar ko‘rinadi: sana, maqola, miqdori va qanday qayd etilgani. Saytga kirish uchun ro‘yxatdan o‘tgan bo‘lishingiz kerak.
– ejarima.uz. Kameralar qayd etgan barcha jarimalarni ko‘rsatadi. Faqatgina mashina raqami va texpassport raqamini kiritsangiz bas — qoidabuzarlik sanasi, vaqti, manzili, summasi va foto-video bo‘lsa, ularni ham ko‘rishingiz mumkin.
– Mening jarimalarim. Bu ilova barcha ma'muriy jarimalarni real vaqt rejimida ko‘rsatadi. STIR orqali ro‘yxatdan o‘tasiz, mashina ma’lumotlarini kiritasiz — barcha jarimalar shaxsiy kabinetda paydo bo‘ladi. Ilovani Google Play yoki App Store’dan yuklab olishingiz mumkin.
– SMS orqali ham bo‘ladi. Agar siz Beeline, Ucell, UMS yoki Uzmobile foydalanuvchisi bo‘lsangiz, 8860 raqamiga SMS yuboring. Formati quyidagicha: avtomobil raqami, texpasport seriyasi va raqami (masalan: 01A123BC AA1234567).
Javob sifatida sizga jarimalar haqida ma’lumot keladi. Bitta SMS narxi — 210 so‘m, chiqayotgan xabar esa tarifingizga qarab baholanadi.
Qisqacha: Avtojarimani rad etish mumkinmi?
- Qoidani buzmadingiz, lekin baribir jarima kelgan bo‘lsa — bu noto‘g‘ri raqam, xato yozuv yoki noto‘g‘ri rasm asosida bo‘lishi mumkin — e’tiroz bildirish huquqiga egasiz.
- Murojaatni onlayn tarzda yoki yozma shaklda topshirish mumkin. Faqat dalillarni ilova qilishni va belgilangan muddatni o‘tkazib yubormaslikni unutmang.
- Shikoyat topshirish uchun 10 kun vaqtingiz bor — bu qarorni olgan kundan boshlab hisoblanadi. Shu vaqt ichida jarimani to‘lash shart emas.
- Agar shikoyat qanoatlantirilmasa, yuqori tashkilotga yana murojaat qilishingiz mumkin. Qaror kuchida qolsa, jarimani 30 kun ichida to‘lashingiz kerak bo‘ladi.
